Vesaik Mukabili, bir ödeme türü ve ticaret terimi olup, genellikle uluslararası ticarette kullanılır. Bu ödeme şekli, satıcı tarafından sevk edilen mal ve ilgili belgelerin alıcıya teslim edilmesi karşılığında ödeme yapılmasını ifade eder. Bu tür ödeme yönteminde, alıcı malları teslim alabilmek için belirli belgeleri (örneğin, taşıma belgesi, sigorta poliçesi, fatura vb.) bankası aracılığıyla ödemeyi gerçekleştirmek zorundadır.
Vesaik Mukabili’nin Temel Özellikleri:
- Belge Teminatı: Vesaik mukabili işleminde, alıcı, satıcının gönderdiği malları ve bu mallara ilişkin belgeleri ancak ödeme yaptıktan sonra alır. Satıcı, malların teslimine ilişkin gerekli belgeleri (örneğin, konşimento, fatura, taşıma belgeleri vb.) bankaya sunar.
- Ödeme Belgeler Karşılığında Yapılır: Bu ödeme şekli, alıcıya malların belgeleri teslim edilmeden önce ödeme yapma zorunluluğu getirir. Alıcı, ödemeyi gerçekleştirmeden mal ve belgeleri almaz.
- İki Ana Şekilde Kullanılır:
- Vesaik Mukabili (Dokümanlı Ödeme): Alıcı, malların sevkiyatına ilişkin belgeleri alırken ödeme yapar.
- Vesaik Mukabili (Mal Mukabili): Malların fiziksel teslimatına ilişkin ödeme yapılır, ancak bu genellikle daha az yaygındır.
- Aracı Bankalar: Bu işlemde, genellikle hem alıcı hem de satıcı bankalar arasında bir aracılık söz konusu olur. Satıcı bankası, alıcıya gerekli belgeleri teslim ederken, alıcı bankası ödeme işlemini gerçekleştirir.
Vesaik Mukabili’nin İşleyişi:
- Satıcı, malları gönderir: Satıcı, malı alıcıya gönderdikten sonra sevkiyatla ilgili gerekli belgeleri (konşimento, sigorta poliçesi, fatura vb.) hazırlar.
- Belgeler banka aracılığıyla gönderilir: Satıcı, bu belgeleri kendi bankasına (gönderen banka) teslim eder. Gönderen banka, belgeleri alıcıya ulaşacak şekilde alıcının bankasına (alıcı banka) gönderir.
- Alıcı ödeme yapar: Alıcı, banka aracılığıyla ödeme yapar. Bu ödeme, bankada belgelerin teslimi karşılığında yapılır. Alıcı, belgeleri alarak malları teslim alabilir.
- Mallara Erişim: Ödeme yapıldıktan sonra, alıcı belgeler aracılığıyla malları teslim alır ve taşıma belgeleri ile malın kontrolünü sağlar.
Vesaik Mukabili’nin Avantajları:
- Güvenli Bir İşlem: Satıcı, alıcıya mal göndermeden önce ödeme yapmayı garanti altına almış olur. Alıcı, ödemeyi yaptıktan sonra mal ve belgeleri alır.
- Düşük Riskli: Alıcı ve satıcı arasında güvenli bir işlem sağlar çünkü mallar, belirli belgelerle ve ödeme karşılığında teslim edilir.
- Yaygın Kullanım: Vesaik mukabili, genellikle karşılıklı güvenin olduğu ticaret işlemlerinde tercih edilen ödeme yöntemlerinden biridir.
Vesaik Mukabili’nin Dezavantajları:
- Alıcı İçin Risk: Alıcı, ödeme yapmadan önce malı görmediği için bir miktar risk taşıyabilir. Malların teslimi sırasında herhangi bir sorun çıkarsa, alıcı bu durumda ödeme yaptıktan sonra zarar edebilir.
- Satıcı İçin Güvenlik Riski: Eğer alıcı ödeme yapmazsa, satıcı mallarını kaybedebilir. Bu nedenle satıcılar, vesaik mukabili ödeme şartlarında çok dikkatli olmalıdır.
- Uzun Süreli İşlem: Belgelerin toplanması, banka işlemleri ve ödeme süreçleri zaman alabilir.
